Bir cam fabrikasını gezmeyi düşündünüz mü hiç? Ya da gezme fırsatınız oldu mu? Daha kapıdan içeri girer girmez, çok ayrı bir dünyaya adım attığınızı hisseder ve şaşkınlıkla etrafınızı gözlemlersiniz. Keskin ve farklı bir koku sarar içinizi, sizi alıp başka bir dünyaya götürür. Sadece cam fabrikalarında alabileceğiniz özel bir kokudur bu…

Sonra ışıl ışıl parlayan camların arasında koşuşturan cam işçileri dikkatinizi çeker. Kimisi, inanılmaz sıcaklıktaki fırınların başında, ellerindeki uzun çubuklara üfleyerek camı özenle şekillendirmekte; kimisi, makinelerin başında soğutma fırınlarından çıkan camları alarak gerekli birimlere taşımakta; kimisi, alınan bu camlara son rötuşlarını yapmakta ve bu uzun serüvenin sonunda, kalite kontrolleri yapılan camlar kullanıma hazır hale gelmektedir. Günlük hayatımızda önemli yeri olan camın geçirdiği bu yoğun ve zahmetli işlemleri yerinde görebilmek, inanın oldukça etkileyici bir deneyimdir.

Benim sanat hayatımda da, büyük bir sevgiyle kullandığım cam, oldukça özel bir malzemedir. Cam üzerinde desenler özgürleşir ve adeta canlanır gibi gelir bana. Cam objeler üzerinde desenler dans ederken, oldukça büyüleyici ve estetik görüntüler oluştururlar. Bazen camın şeffaflığından faydalanarak, üç boyutluluk hissini de yaratmaya çalışırım. Ayrıca, eski Türk motiflerini cam üzerinde görmek ise ayrı bir güzelliktir… Özellikle de “ Tezhip “.

Tezhip, eski bir süsleme sanatıdır. Sözcük Arapça’da “ altınlama, yaldızlama ” anlamına gelir. Ama tezhip yalnız altınla değil, boya ile de yapılır. Daha çok yazma kitapların sayfalarını, hat levhalarının kenarlarını süslemede kullanılmıştır. Tezhip doğuda olduğu kadar batıda da uygulama alanı bulmuş bir sanattır. Özellikle ortaçağda Hıristiyanlığın kutsal metinlerini, dua kitaplarını süslemede yoğun biçimde kullanılmıştır. Ama zaman içerisinde kitaplarda resim ön plana çıkmış, tezhip yalnızca başlıklardaki büyük harfleri süslemekle sınırlı kalmıştır.

Camda tezhip ise son yıllarda gelişen bir sanattır. Oldukça emek isteyen bu çalışmaların maliyetleri de ne yazık ki yüksektir. O yüzden yaygınlaşma şansı bulamamıştır. Bu eserlerin üretim aşamasına da kısaca değinmek isterim. Cam üzerine kullanılan boyalar, fırında 600 derecede pişen altın karışımlı pasta boyalardır. Üç aşamadan geçen bu eserlerin ilk aşamasında, kimyasal bir altın karışımı ile altın yaldızlama işlemi gerçekleştirilir. Yüksek ısıda fırınlanır ve kimyasallar uçup altın, camda bütün ihtişamıyla parlar hale gelir. İkinci aşamada ise altın karışımlı pişen boyalarla bezeme işlemi gerçekleştirilir. En son arka zemini boyanarak işlem tamamlanır ve 600 derecede 5–6 saatte ikinci defa fırınlanır. Böylelikle tezhipli bir cam eser son haliyle sanatseverlerin beğenisine sunulur.

Tezhipli bir cam bardaktan su içmek, tarihi ve sanatı yudumlamak gibidir. Tarihten ve sanattan hakkınıza düşen payı kaçırmamanız dileklerimle sevgiyle kalın…

Yıldız DEMİR