Makaleler geri dön
Tarafından gönderildi: yildiz Kategori: Makaleler Yorumlar: 0 Posta tarihi: 19 Aralık 2020

Sanatta Kavramlar Üzerine

Sanat üzerine yazılan bir yazıyı okumak, üretilmiş bir sanat eserini izlemekten çok daha zor ve sıkıcı gelebilir. Fakat bu konuda ne kadar çok bilgimiz olursa, o eserden alacağımız öz de o kadar fazla olacaktır. Bu düşünceden yola çıkarak, kısada olsa bu konudaki bilgilerimi sizlerle paylaşmak istedim.

Bir yüzeyde; anlamlı, tutarlı ve estetik bir bütün oluşturan görüntüler yaratmak için boya kullanma sanatıdır “resim “. Resim sanatı, tarih öncesi ilkel insanların mağara duvarlarına yaptıkları resimlerden, günümüz resimlerine uzanan binlerce yıllık zaman diliminde, insan hayatında önemli bir yere sahip olmuştur. Bazı dönemlerde altın çağını yaşamış, bütün dönemlerde eşsiz sanat eserleri üretilmiştir. Sonra resim, tek başına sanatsal ilerleyişe tutulan bir ayna gibi özünü yansıtarak gelişimine devam etmiştir.

Sanat tarihine baktığımız zaman Avrupa’da XIV. yüzyılın sonunda Fransız dilinde, İtalyanca’dan “ artiste “ (sanatçı) sözcüğü kullanılmaya başlandı. Bu sözcük zanaatkâra oranla sanatçının yaptığı işin, daha yüce ve soylu olduğunu ifade ediyordu. Akademilerin oluşup gelişmesiyle sanatçıların toplumsal statüleri de olumlu yönde değişti.

Bizde de “ resim “ kelimesi, plastik sanatların bir dalı olma kavramını aslında yakın tarihte almıştır. Bu kelime geçtiğimiz yüzyılda “ tören “ anlamına geliyordu; Selâmlık resm-i âlîsi denildiği zaman Padişahın Cuma namazı kılmak üzere camiye gitme merasimi olarak anlaşılırdı. “ Resim “ kelimesi, ayrıca hukuk dilimizde de farklı anlamlarda kullanılırdı örneğin “ resim almak “  vergi ödetmek anlamına geliyordu. O tarihlerde “ resim “ kelimesinin yerine “ nakş “ (nakış ) kelimesi kullanılmaktaydı. Nakşetmek, resim yapmak demekti. Sarayda ve bazı okullarda “nakşhane “ veya “ nakkaşhane “ adı ile ifade edilen atölyeler vardı. Zaman içinde bu kelimenin anlamı daralarak yerine “ resim “ ve “ ressam “ kelimeleri kullanılmaya başlanmış ve günümüze ulaşmıştır.

Dünyada “ Sanat “ sözcüğü kullanılmaya başladığı ilk dönemlerde, anlam olarak belli bir amaca yönelik yöntem ve çalışmaların toplamını ifade ederdi. Daha sonraki yüzyıllar içinde çeşitli anlamlar kazandı. Bu anlamlar ise sanatın karmaşıklığını ve çeşitliliğini yansıtır. Sanatın tarihi, en azından Batı’ da kendi kategorilerinin altüst oluşlarının ve değerlerinin kökten değişikliğe uğramasının tarihidir. Türk Resim tarihi ise Ortaasya’ da ilk halıların, kilimlerin dokunmasından, günümüze kadar çeşitli malzemeler üzerinde çeşitli teknikler denenerek, özellikle işlevsel olmak açısından çeşitlenerek yepyeni bir resim kavramı oluşmasına ve gelişmesine yol açmıştır.

Günümüzde “ Sanat tarihi “  diye adlandırılan ders, üniversiteleri kuramsal söylemin üretilmesini sağlayan yeni bir alan haline getirirken sanat tarihçiliği mesleğini yaratmış, XIX. yüzyılda başlamış olan ve sanatı konu alan yayınların çoğalması, XX. yüzyılda da devam etmiştir. Bu çalışmalar ve yayınlar geçmişle günümüz arasında bağ kurarak yol gösterici bir rol üstlenmiştir.

 

YILDIZ DEMİR

Bu gönderiyi paylaş

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Makaleler geri dön